Mofed

 بررسی و تحلیل کتاب "جواهرانه": اثری پژوهشی در زمینه عفاف و حجاب

کتاب جواهرانه اثر نعیمه اسلاملو یکی از آثار برجسته در زمینه عفاف و حجاب است که با نگاهی تحلیلی و جامع به موضوع حجاب پرداخته و در سه بخش اصلی، مسائل تاریخی، دینی و علمی پیرامون این موضوع را بررسی کرده است. این کتاب به‌ویژه برای مخاطبانی که به دنبال شناخت بیشتر از حجاب و عفاف و بررسی آن از زوایای گوناگون هستند، مناسب است.

بخش اول: تحول تاریخی پوشش در جهان و ایران

یکی از ویژگی‌های متمایز کتاب "جواهرانه"، پرداختن به تاریخچه‌ی پوشش در فرهنگ‌های مختلف، از جمله ایران است. در این بخش، نویسنده با استناد به منابع تاریخی، سیر تحول پوشش زنان و مردان را در دوران مختلف بررسی کرده و نشان داده که پوشش همواره به عنوان یک امر فرهنگی در جوامع بشری مورد توجه بوده است. نویسنده بر این باور است که پوشش تنها مختص به دوره‌های مذهبی نبوده و در تمامی تمدن‌ها و ادیان نیز جایگاه ویژه‌ای داشته است. این بخش، نه‌تنها جنبه‌های تاریخی پوشش را مورد بررسی قرار می‌دهد، بلکه به مخاطب کمک می‌کند تا ریشه‌ها و دلایل فرهنگی آن را نیز درک کند.

بخش دوم: حجاب در ادیان

در این قسمت از کتاب، نعیمه اسلاملو به نقش و جایگاه حجاب در ادیان مختلف، از جمله اسلام، مسیحیت، و یهودیت پرداخته است. این بخش برای کسانی که به دنبال یافتن شباهت‌ها و تفاوت‌های پوشش در ادیان گوناگون هستند، بسیار جذاب است. نویسنده با استفاده از متون مقدس ادیان و استناد به منابع معتبر، نشان داده است که مفهوم حجاب و عفاف نه‌تنها در اسلام بلکه در سایر ادیان نیز وجود داشته و به نوعی توصیه شده است. این موضوع، تلاشی برای برقراری پل‌های ارتباطی میان فرهنگ‌ها و ادیان مختلف است و به مخاطب دیدگاه جامعی از مفهوم عفاف در مذاهب مختلف می‌دهد.

بخش سوم: پوشش و عفاف در علوم

یکی از بخش‌های دیگر و به‌روز کتاب "جواهرانه" به بررسی مفاهیم عفاف و حجاب از دیدگاه علوم مختلف، مانند جامعه‌شناسی و روان‌شناسی، اختصاص دارد. نویسنده با بیان یافته‌های علمی و اجتماعی، به توضیح ارتباط پوشش با سلامت روانی و اجتماعی افراد و جوامع پرداخته است. این بخش به‌ویژه برای خوانندگانی که علاقه‌مند به درک علمی تأثیرات عفاف و حجاب بر رفتار اجتماعی هستند، جذاب خواهد بود. در این قسمت، پژوهش‌ها و مطالعاتی که به تحلیل رفتارها و تأثیرات پوشش بر فرد و جامعه پرداخته‌اند، بررسی شده است.

سبک نگارش و طراحی بصری جذاب کتاب

کتاب "جواهرانه" نه تنها به محتوای ارزشمند خود شناخته می‌شود، بلکه با طراحی بصری زیبا و اینفوگرافیک‌های جذاب، سعی دارد توجه مخاطبان جوان و علاقه‌مند به محتوای بصری را نیز جلب کند. نعیمه اسلاملو با بهره‌گیری از تکنیک‌های بصری و اینفوگرافیک‌های متعدد، مباحث پیچیده را به شیوه‌ای ساده و روان برای خوانندگان شرح داده است. این ویژگی، مطالعه کتاب را برای افراد علاقه‌مند به مطالب گرافیکی و بصری، آسان و لذت‌بخش‌تر کرده است.

پاسخ به شبهات پیرامون حجاب در کتاب جواهرانه

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز کتاب "جواهرانه" پرداختن به پرسش‌ها و شبهات رایج در مورد حجاب است. نویسنده با بررسی این شبهات و ارائه پاسخ‌هایی مبتنی بر مستندات علمی و دینی، سعی کرده است تا ذهن خوانندگان را نسبت به این موضوع روشن‌تر کند. این قسمت از کتاب به‌ویژه برای کسانی که به دنبال شناخت دقیق‌تر و علمی‌تر از عفاف و حجاب هستند و ممکن است با پرسش‌هایی در این زمینه روبرو باشند، بسیار مفید است.

 جمع‌بندی و دسترسی به نسخه دیجیتال کتاب جواهرانه

در نهایت، کتاب "جواهرانه" با بررسی جنبه‌های مختلف تاریخی، دینی و علمی موضوع حجاب و عفاف، منبعی ارزشمند و جامع برای کسانی است که علاقه‌مند به شناخت بیشتر و عمیق‌تر از این موضوع هستند. نعیمه اسلاملو توانسته با ترکیب منابع معتبر و مستندات قابل اعتماد، کتابی بی‌نظیر در این حوزه ارائه دهد که هم برای مخاطبان عام و هم برای متخصصین جذاب است.

علاقه‌مندان می‌توانند نسخه‌ی PDF این کتاب را از سایت **فراکتاب** تهیه کرده و از این منبع گران‌بها بهره‌مند شوند.

در مقاله قبل  کتاب منازل الاخره را معرفی کردم و امروز می خواهم در این مقاله جدید قسمتهایی از این کتاب خوب را برایتان بگذارم.

مقدمه: آمادگی برای سفر و تهیه زاد و توشه: و حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام در مَرَض ارتحال خود، جُناده بن أبی امیّه را که موعظه فرمود اول چیزی که به او فرمود این بود: «إِستَعِدَّ لِسَفَرِکَ وَ حَصِّل زادَکَ قَبلَ حُلُولِ اَجَلِک…» «مُهَیّای سفر آخرت شو و توشه آن سفر را پیش از رسیدن اجل.

حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در هر شب هنگامی که مردم به خواب گاه خود می رفتند، صدای نازنینش بلند می شد به حدّی که می شنیدند صدای آن حضرت را تمام اهل مسجد و کسانی که همسایه مسجد بودند؛ می فرمود: «تَجَهَّزُوا – رَحِمَکُمُ اللَّهُ – فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیلِ…» «آماده شوید و اسباب سفر خود را مهیا کنید، خدا شما را رحمت کند، همانا منادی مرگ ندای «اَلرَّحیل» در میان شما درداده و کم کنید توقف خود را بر دنیا، و بیرون روید از دنیا در حالی که با خود داشته باشید زاد و توشه از اعمال صالحه، پس به درستی که در جلو شما عَقَبِه های کَئُود، یعنی جاهای بسیار دشوار و منزل های هولناک است که باید از آن جاها عبور کنید و چاره ای نیست از آن».

در قسمتی از کتاب منازل الاخره شیخ صدوق از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود:

هر که خواهد که حق تعالی بر او آسان کند سَکَرات مرگ را، پس باید که صله ارحام و خویشان خود کند و به پدر و مادر خود نیکی و احسان نماید، پس هرگاه چنین کند خداوند بر او آسان کند دشواری های مرگ را، و در حیات خود فقر به او نرسد هرگز.

و روایت شده که حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم حاضر شد نزد جوانی در وقت وفات او.

پس به او فرمود: بگو: «لا اله الاّ اللَّه».

پس بسته شد زبان آن جوان و نتوانست بگوید و هر چه حضرت مُکَرَّر کرد او نتوانست بگوید.

پس حضرت فرمود به آن زنی که نزد سر آن جوان بود که آیا این جوان مادر دارد؟

عرض کرد: بلی من مادر او می باشم.

فرمود: آیا تو خشمناکی بر او؟

گفت: بلی و الآن شش سال است که با او تکلّم نکرده ام.

حضرت فرمود: راضی شو از او.

آن زن گفت: «رَضِیَ اللَّهُ عَنهُ بِرِضاکَ یا رَسوُلَ اللَّهِ».(۱)

و چون این کلمه را – که مُشْعِر بر رضایتِ او از پسرش بود – گفت، زبان آن جوان باز شد.

حضرت به او فرمود: بگو: لا اله الاّ اللَّه، گفت: لا اله الاّ اللَّه.

حضرت فرمود: چه می بینی؟ عرض کرد: می بینم مرد سیاهی قبیح الْمَنْظَرْ، با جامه های چرک و بوی گندیده و بد که نزد من آمده و گلو و راه نَفَس مرا گرفته.

حضرت فرمود: بگو: «یا مَنْ یَقْبَلُ الْیَسیرَ وَ یَعفُو عَنِ الکَثیر، اِقْبَلْ مِنِّی الْیَسیرَ وَ اعفُ عَنِّی الکَثیرَ اِنَّکَ اَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ».

[«ای کسی که – عبادت و عمل – کم را می پذیری و از – معصیت – زیاد می گذری، – اطاعت – کم را از من بپذیر و از – گناه – زیادم درگذر همانا تو آمرزنده و مهربانی».]

آن جوان این کلمات را گفت.

آن وقت حضرت به او فرمود: نگاه کن چه می بینی؟

گفت: می بینم مردی سفید رنگ، نیکو صورت، خوش بو با جامه های خوب نزد من آمد و آن سیاه، پشت کرده و می خواهد برود.

حضرت فرمود: این کلمات را اعاده کن، اعاده کرد.

حضرت فرمود: چه می بینی؟

گفت: دیگر آن سیاه را نمی بینم و آن شخص سفید نزد من است. پس در آن حال آن جوان وفات کرداموری که باعث آسانی  مرگ می شود “۱-صله ارحام ۲- نیکی به پدر ومادر ۳- پوشاندن برادر مسلمان خود ۴-خوراندن شیرینی به مسلمان ۵-خواندن سوره یس وصافات وکلمات فرج در کنار محتضر۶- روزه یک روز از ماه رجب۷-خواندن سوره زلزلت

عَقَبه دوّم: عَدیله عِندَ المَوت است

یعنی عدول کردن از حق به باطل در وقت مردن، و آن، چنانست که شیطان نزد مُحتَضَر حاضر شود و وَسوَسه کند و او را در تشکیک اندازد، تا او را از ایمان بیرون کند و از این جهت است که در دعاها اِستِعاذِه از آن شده.

و جناب فَخرُ المُحَقِّقین رحمه الله فرموده: هر که خواهد از آن سالم بماند، اِستِحضار کند ادلّه ایمان و اصول خمسه را با ادلّه قطعیّه و صفای خاطر، و (برگشتن از حق به باطل) وسوسه شیطان وبه شک انداختن  انسان در حال مرگ؟؟

راههای سلامتی از عقبه دوم:

راههای سلامت جستن از عدیله مرگ ۱-خواندن دعای معروف عدیله ۲-خواندن دعای معروف رضیت باالله ربا بعد از هر نماز واجب۳- خواندن نماز  در اول وقت۴-بزرگ شمردن حق خداوند ۵- زیاد خواندن تسبیح حضرت زهرا (س) ۶- انگشتر عقیق بدست کردن
۷- خواندن لا حول ولا قوة الا با الله بعد از نماز صبح و مغرب  هفت مرتبه

در مقاله بعد با ما همراه باشید

کتاب  منازل الاخره به زبان فارسی  و متن روان و ساده شده است توسط شیخ عباس قمی و تا کنون بارها چاپ شده است. کتاب دارای یک مقدمه و خاتمه و دارای نه فصل است که در هر فصل یک منزل از سفر آخرت بیان شده است. کل کتاب در حدود نود صفحه است. 

مقدمه: آمادگی برای سفر و تهیه زاد و توشه: 

حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در هر شب 
هنگامی که مردم به خواب گاه خود می رفتند، صدای نازنینش بلند می شد به حدّی که می شنیدند صدای آن حضرت را تمام اهل مسجد و کسانی که همسایه مسجد بودند؛ می فرمود: «تَجَهَّزُوا – رَحِمَکُمُ اللَّهُ – فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیلِ…» «آماده شوید و اسباب سفر خود را مهیا کنید، خدا شما را رحمت کند، همانا منادی مرگ ندای «اَلرَّحیل» در میان شما درداده و کم کنید توقف خود را بر دنیا، و بیرون روید از دنیا در حالی که با خود داشته باشید زاد و توشه از اعمال صالحه، پس به درستی که در جلو شما عَقَبِه های کَئُود، یعنی جاهای بسیار دشوار و منزل های هولناک است که باید از آن جاها عبور کنید و چاره ای نیست از آن».

منزل اوّل: مرگ

و این منزل عَقَبات کَئُودَه و جاهای دشوار دارد، اینک ما به ذکر دو عقبه از آن اشاره می کنیم:

عَقَبه اوّل: سَکَراتِ مَوْت و شدّتِ جان کندن است

عَقَبه دوّم: عَدیله عِندَ المَوت است

 

منزل دوم: قبر

یکی از منزل های هولناکِ سفرِ آخرت، قبر است

 

منزل سوم: برزخ

 

و حضرت صادق علیه السلام در جزء حدیثی فرمود: «… و لکن به خدا سوگند که من می ترسم بر شما از برزخ. راوی گفت: گفتم: چیست برزخ؟ فرمود: قبر است از زمان مردن تا روز قیامت»

 

منزل چهارم: قیامت

یکی از منازل هولناک آخرت، قیامت است که هَولش عظیم، بلکه از هر هَولی، اعظم و فَزَعش فَزَع اکبر است و حق تعالی در وصف آن فرموده:«… ثَقُلَتْ فِی السَّمواتِ وَ الْاَرْضِ لا تَأتیکُمْ اِلاّ بَغتَهً…» «… سنگین و گران و عظیم است قیامت از حِیثِ شدائد و هَولهای او در آسمانها و زمین، یعنی بر اهل آنها از ملائکه و جِنّ و اِنس، نیاید شما را مگر ناگهان…» (هول عظیم فزع اکبر )بصورت ناگهانی است حتی تمام آسمان وزمین تحمل انرا ندارند .روز جمعه است.  بحدی ترسناک است  که مردگان در عالم برزخ از آن وحشت دارند  وبرخی مرده ها موهایشان سفید می شود.

 

منزل پنجم: بیرون شدن از قبر

شتابان از قبر بیرون می ایند  با چشمان فروافتاده  طوریکه نمی توانند ببینند. قیامت ۵۰ایستگاه دارد هر ایستگاه ۱۰۰۰سال است  هر کس از قبر بیرون می اید هزار سال با  بدن برهنه وپای برهنه وگرسنه وتشنه حبس می شود .خدا اولین واخرین خلق را برای رسیدگی به حسابشان با دقت وسرعت حاضر می کند مردم خاضع وفروتن ایستاده اندبرای هر کسی باتدازه قدمهایش جا می باشد.  وفقط می تواند نفس بکشد . هر کس جای تنگی دارد .دشمنان حضرت علی بر گردنشان طوقی از آتش است وافراد منع کننده از خیر دستشان به گردنشان بسته است فرد سخن چین با ۴مار سیاه  وارد جهنم می شود .فردی که به نامحرم نگاه می کند در حالی که میخهای اهنین در چشم است .شراب خوار در حالی که رویش سیاه وچشمش کبود وآب دهانش جاری  وزبانش از قفا بیرون آمده .وبوی گند می دهد وهمه اورا لعنت می فرستند

 

منزل ششم: میزان

وزن و سنجیدن اعمال در روز قیامت حق است پس هر که سنگین باشد ترازوهای او یعنی حسنات او، پس ایشانند رستگاران، و هر کس سبک باشد ترازوهای او پس ایشانند که زیان کردند سنجیدن اعماق حق است هر کس ترازوی اعمالش سنگینتر باشد  رستگار است.

 

منزل هفتم: حسابرسی

  .امام باقر (ع)اولین چیزی که از بنده قبول می شود نماز است

برای اهل شرک ترازویی در کار نیست  وهمه را گروه گروه به جهنم می برند .

شیخ کلینی از حضرت امام محمّد باقرعلیه السلام روایت کرده است که فرمود: این است و جز این نیست که دقّت می کند حق تعالی با بندگان در حساب در روز قیامت به قدر آنچه در دنیا به ایشان داده از عقل.

منزل هشتم: نامه اعمال

حق تعالی در سوره انشقاق فرموده:«فَامّا مَنْ اُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمینِه فَسَوْفَ یُحاسَبُ حِساباً یَسیراً»هنگامی که صحیفه ها ی  اعمال مردم منتشر گردد.نامه اعمال مردمی که  در دست راست  است حساب آسان وانان که از پشت سر داده شود  فریاد برکشند ودر آتش در ایند . خداوند تمام اعمال (نگاه کردن  حرف زدن  قدم برداشتن )وهمه را به یاد انسان می آورد .

منزل نهم: عبور از صراط

پلی که بر جهنم کشیده شده وتا کسی از آن عبور نکند به بهشت داخل نمی شود .از موباریکتر واز شمشیر برنده تر است .مومنان واقعی مانند برق از ان می جهند  ولی بعضی به سختی عبور می کنند وبعضی در آن می افتند . صراط مستقیم در دنیا  علی و امامان هستند . وانسان در هر ایستگاه اخرت  اگر گناهکار باشد هزار سال می ماند تا بواسطه کار نیک خود  نجات یابد .

نتایج و برداشت

1. اهمیت ایمان و عمل صالح و امانت سپردن ایمان به خداوند از طریق خواندن دعا عدیله
2. اهمیت احسان به والدین و صله رحم و اداء امانت.
3. اهمیت انجام واجبات و ترک محرمات و اجتناب از حق الناس
4. اهمیت قضاء حاجت مومن و مردم در حد توان
5. اهمیت اخلاق نیک